در این بخش تخلیه فاضلاب در رودخانه‌ها و مشکلات ناشی از آن بررسی می گردد.
- تاریخچه دفع فاضلاب
- دلیل غیر قابل استفاده شدن آب مخلوط با فاضلاب
- دلیل بوی بد آب مخلوط با فاضلاب
- از بین رفتن خاک و کشاورزی منطقه آلوده شده با فاضلاب
- از بین رفتن و تغییر اکوسیستم طبیعی منطقه
- مواد تشکیل دهنده فاضلاب
- تاثیر آنها بر اکوسیستم
آیا تا بحال با این صحنه مواجه شده‌اید؟
آیا فرزندان ما لیاقت دیدن چند رود با ماهی را ندارند؟
آیا آنها لیاقت لذت دیدن یک پرنده را ندارند؟
در گذشته دور مراکز تمرکز جمعیت در منابع آبی مثل چشمه‌ها و رودها قرار داشته و آب یکی از عوامل مهم در رشد جمعیت بود. منابع آب هر چقدر بزرگتر و قابل اعتماد تر بود جمعیت آن منطقه افزایش پیدا می کرد و زمینه ایجاد یک شهر پی ریزی می شد .
با توجه به اینکه مردم رابطه مستقیم سلامت منابع آبی را با سلامت و بهداشت خود می دیدند تمام سعی خور را می کردند که آلودگی را از منابع آبی دور و در پاکی آن به شدت تلاش می کردند . و حتی بعد از خروج آن رودخانه از آن شهر یا روستا مردم آن منطقه به فکر مردم پایین دست رود بودند و در باز در پاکی آن تلاش می کردند.
با پیشرفت علم و دسترسی مردم به منابع آبهای زیر زمینی و تغییر منابع آبی از آب جاری به آب چاه و در شهرها با تغییر روش درآمد از کشاورزی و دامداری به صنعتگری و خدماتی مردم نیاز خود را از آبهای جاری مانند رودها و چشمه‌ها فراموش کردند. و رفتار خود را با این نعمت بزرگ تغییر دادند . که البته این رفتار مختص کشور های کمتر توسعه یافته است ، کشور های توسعه یافته به این نتیجه رسیده‌اند که راز ادامه حیات ما در این کره خاکی احترام گذاشتن به طبیعت و رفتار درست ما با منابع طبیعی و شناخت و محافظت از آن است.
تلنگر:
همه ما میدانیم که هوایی که تنفس می کنیم غذایی که می خوریم همه و همه در گرو این منابع طبیعی هستند . اما برای شما چند مثال روشن تر می زنم !!!
مثال:
مثلا ، احترام نگذاشتن شهرداری شیراز به مسیر یک رودخانه خشک موجب ایجاد فاجعه در دروازه قران این شهر در فروردین ۱۳۹۸ گردید.
در مثالی دیگر احترام نگذاشتن راه آهن به مسیر سیلابی در فروردین همان سال در شهر آق‌قلا یکی از دلایلی شد که کل این شهر به زیر آب رفته و یک فاجعه دیگر رخ داد.
اینها نمونه های کوچکی از بازخورد دست درازی اشتباه ما به طبیعت است . که از این دست مثال‌ها کم نیست.
در چند سال گذشته ما شاهد آن بودیم که شهرداری‌ها و مسئولین شهری برخی از شهرها ، بدلیل ارزان بودن راه خروج و دفع فاضلاب از طریق رود های سطح شهر فاضلاب شهری را در رودخانه‌ها رها کرده و رود را مسیر خارج کردن این گند آبهای شهری نموده‌اند. غافل از آن که اگر کوته بین نباشیم این روش هزینه های خیلی بیشتر و عمیقتری البته بصورت مستقیم و غیر مستقیم نسبت به روش های دفع بهداشتی آن دارد.
رفع انواع گرفتگی فاضلابنتیجه رها سازی فاضلاب در رودخانه‌ها و آلودگی آب چیست؟
- غیر قابل استفاده شدن آب رودخانه
- بوی نامطبوع
- از بین رفتن خاک و کشاورزی منطقه
- از بین رفتن یا تغییر اکوسیستم منطقه
غیر استفاده شدن آب
آبی که با فاضلاب آغشته گردد از لحاظ استفاده برای آشامیدن و تماس پوستی به شدت برای سلامت مضر بوده و موجب بالا رفتن آمار بیماری با منشاء باکتری و قارچ می گردد.
بو و رنگ نا متبوع آب
در کشور ما چند سالی است که طبیعت گردی و جاذبه طبیعی بصورت رسمی بعنوان یکی از منابع سرمایه گذاری شناخته شده است . که البته مردمان این سرزمین در صدها سال پیش طبیعت گردی را یکی از رفتار های عادی خود می دانستند و سند این موضوع را در روز سیزده فروردین و آداب و سنت این روز دریافت. اما با وارد شدن فاضلاب در سالهای اخیر به طبیعت و رودخانه‌ها و دیگر رفتار های اشتباه ما جاذبه های طبیعی در کشور ما یکی یکی درحال نابودی می باشند.
طبیعت گردی
از بین رفتن خاک و کشاورزی
یکی از اساسی ترین شرایط وجود یک کشاورزی پایدار در یک منطقه وجود یک منبع آب مورد اطمینان است. و در ضمن این آب علاوه بر کمیت باید از لحاظ کیفی هم آب سالمی باشد . برای اینکه آبی که در خود مواد شوینده ،مواد روغنی ، نفتی و فلزات سنگین را داشته باشد برای کشاورزی بشدت مضر است . البته بعضی از کشاورزان بی انصاف برخی از سبزیجات که به فاضلاب مقاومت بیشتری نشان می دهند را با آب فاضلاب رشد می دهند که این باعث می شود که تمام این فلزات سنگین ، مواد شوینده و شیمیایی در برگ های گیاه (علاوه بر باکتری های فضولات انسانی ) ذخیره شده و با مصرف آن توسط مردم به بدن آنها انتقال یابد .
نکته :
لازم به ذکر است که مصرف نکردن این نوع سبزیجات که اکثرا در اطراف شهر های بزرگ رشد داده می شوند از مصرف کردنشان به شدت بهتر است.
و در ضمن روان بودن فاضلاب بصورت مدام در بستر رودخانه‌ها و حتی زمین های کشاورزی موجب ته نشینی این فلزات سنگین و مواد شیمیایی شده که باید گفت آن خاک دیگر برای کشاورزی غیر قابل استفاده می باشد.
برای اینکه بفهمیم ریختن فاضلاب در رودخانه چه تاثیری بر اکوسیستم رودخانه دارد :
اول : باید اکوسیستم رودخانه را بشناسیم
دوم : باید بفهمیم هر جز از فاضلاب چه تاثیری بر زندگی موجودات زنده آبی دارد.
در رودها بسته به شرایط دما ، نور ،میزان اکسیژن و منابع غذایی که اصلی‌ترین موارد برای یک تشکیل اکوسیستم آبی را دارند نوع موجودات زنده آن رود تغییر می کند. حتی در برخی از رودها و مناطق بسته به شرایط فوق موجودات خاصی پرورش یافته‌اند که در هیچ جای این کره خاکی بصورت طبیعی یافت نمی شوند.
مثال :
سمندر لرستانی فقط در رود های نزدیکی شهبازان لرستان زندگی می کند.
فاضلاب در رودخانه ها حتی در روند زندگی پستانداران ، پرندگان و خزندگانی که رودهای آلوده را برای آبشخور انتخاب نموده‌اند نیز تاثیر منفی دارد . و با خوردن آن آب توسط حیوانات بیماری در بین آنها افزایش و باعث برهم خوردن تعادل طبیعی منطقه می شود.
البته بررسی شرایط اکوسیستم طبیعی رودخانه ای بحثی تخصصی است که در این مطلب نمی گنجد.
تاثیر هر جزء فاضلاب بر رودخانه و شرایط دما،میزان اکسیژن ،نور و منابع غذایی در آب
فاضلاب شهری تشکیل شده از :
ذرات آلی ( مدفوع ، مو ، ادرار و …):
این مواد در طی زمان کوتاه با مجاورت اکسیژن موجود در آب رود توسط باکتری های هوازی تجزیه شده و این موجودات برای انجام فرایند تجزیه اکسیژن مصرف می کنند . و این مطلب موجب :
۱- تغییر زنگ آب
۲- باعث کم شدن سطح اکسیژن آب و در نتیجه خفگی آبزیان گردد.
ذرات معدنی (شن و ماسه و…):
این مواد بعلت سنگین بودن در کف رودخانه ته نشین شده و موجب از بین رفتن بافت گیاهی بستر رودخانه می گردد.
مواد معدنی محلول در آب ( آمونیاک ،نمک و…):
که در مورد رابطه مستقیم افزایش این مواد در آب و از بین رفتن این جانوران لازم به توضیح نیست. (چون به شدت خطرناک هستند)
مواد جامد بزرگ ( پوشک ، نوارهای بهداشتی ، اسباب بازی پلاستیکی و کاندومها و …):
این مواد به دو صورت هستند:
نوع اول :موادی که با آب تغییر شکل داده و افزایش حجم پیدا می کنند مانند پوشکها که باعث زشتی محیط می گردند .
گروه دوم : مواد پلاستیکی هستند که سالیان دراز در طبیعت به همان شکل مانده و احتمالا توسط یک حیوان خورده می شوند و باعث از بین رفتن حیوان می گردند.
گازها (سولفید هیدروژن ، کربن دی اکسید و متان و …):
با افزایش این گازها در آب فضای کمی برای اکسیژن محلول در آب باقی می ماند و در نتیجه این گازها موجب خفگی موجودات آبزی می گردند.
نامیزه ها ( رنگ ، چسب و روغنها و …):
این مواد با آب ترکیب نشده و همچنین در بیشتر موارد از آب سبکتر هستند که موجب ایجاد یک لایه بر سطح آب می کنند که جلوی جذب اکسیژن را از سطح آب را می گیرد.
نفت در آبزهرابهها (آفت کشها ، سم‌ها و علف کشها و…) :
این مواد به شدت سمی بوده و موجب نابودی موجودات زنده می گردند.
دمای فاضلاب (فاضلاب خنک کننده های دستگاه های صنعتی ) :
این فاضلاب در بیشتر موارد دارای دمای بالای ۵۰ درجه می باشد و همراه خود مقداری روغن حمل می کند . وقتی این پساب با آب رودخانه ترکیب می گردد موجب افزایش دمای آب رود می شود و همانطور که می دانید با افزایش دمای سطح اکسیژن آب کاسته می شود. تخلیه فاضلاب در رودخانه (صنعتی ) به شدت برای اکوسیستم بشدت خطرناک می باشد .
(این مطالب بطور کامل توسط تعمیرکاران متخصص جهت افزایش آگاهی شما دوست عزیز نگارش شده) لازم به ذکر است که این گروه آمادگی دارد هرگونه پرسش و درخواست شما را در این زمینه با تلفن های دفتر ۵۵۹۴۵۰۲۹ با سه خط فعال پاسخگو باشد.
منابع :
دانش نامه ویکی پدیا
مهندسین گروه سازه های شهر آب
انجمن مهندسین عمران آمریکا
اندامگان هوازی
گروه مهندسین متخصص
